Laboro - Part 8

Laboro

Kapitalismo. Ekonomiko. Resistado.

Parto 8

AVERTO: ĉi tiu traduko estas nek ĝusta nek kompleta. Ĝi estas projekto por plibonigi mian esperanton. Se vi deziras korekti mian tradukon (originale angle) kontaktu min.

Vidu la Tutan Tradukprojekton

Vi Bezonas Laboron Por Vivteni

“Taksoj de vivokostoj” estas iluziaj – oni ne vere vivas! “Taksoj de laborado” estas pli ĝusta, kaj ĝi ne estas malmultekoste.

Ĉiuj scias kion dompurigistoj kaj telerlavistoj pagas por esti la fundo de nia ekonomio. Ĉiu el la plagoj de malriĉeco – dependeco, difektaj familioj, malsaneco – estas kutimaj por tiaj laborantoj; la homoj kiuj transvivas ĉi tion, kaj iel alvenas laboron ĉe la komenco de la laborperiodo, estas miraklo. Pensu pri kion ili povus atingi se si estu liberaj por apliki tiun potencon por fari iun krom enspezanta monon por iliaj dungantoj!

Kio pri iliaj dungantoj, bonŝance esti pli altaj sur la piramido? Vi pensus ke enspezi pli grandan salajron, signifus ke vi havos pli monon kaj pli liberecon, sed ĝi ne estas tiel simple. Ĉiu laboro havas malvideblajn kostojn: kiel telerlavisto devas pagi busoveturprezon kaj al kaj el la laborejo, korporacia advokato devas flugi libere iam ajn, por konservi membrecon ĉe la golfludejo por renkontiĝoj komercaj neformalaj, por posedi etan domegon por gastigi gastojn kiuj ankaŭ estas aĉetantoj. Ĉi tio estas kial mezklasanoj ne povas facile ŝpari monon por kiam ili atingas pli altan nivelon, por ke ili povas eksiĝi la konkuro: atingi pli altan nivelon signifas vi kuras samloke. Vi povus progresi al pli belaspekta kuradmaŝino, sed vi bezonos kuri pli rapide por resti sur ĝi.

Kaj ĉi tiuj kostoj de laborado estas la malplej multekoste. Unun enketon eltrovas ke homoj el diversegaj vivmanieroj estis demanditaj pri kiom da mono ili bezonus por vivi tia vivo kiun ili deziras; ĉu aŭ malriĉulo aŭ riĉulo, ili ĉiuj respondis ke ĉirkaŭ duobla de sia nuntempa enspezo. Do, mono estas ne nur multekoste por akiri, sed, kiel ia ajn dependiga drogo, ĝi fariĝas malpli kaj malpli kontentiga! Kaj ju pli vi grimpas la piramidon, des pli vi bezonas batali por resti tie. La riĉa estro devus forlasi siajn malĝentilajn pasiojn kaj sian konsciencon, devus konvinki sin mem ke si meritas pli ol la kompatinduloj kiuj laborado provizas por sia komforto, devus halti sian impulson por demandi, dividi rimedojn, imagi sin mem vivanta vivo de alia; se si ne faras do, pli aŭ malpli baldaŭ, ia pli malkompatema konkuranto anstataŭigos sin. Ambaŭ manlaboristoj kaj administrantoj devus preskaŭ mortigi sin mem por konservi siajn laborojn kiuj konservas siajn vivojn; la rezulto estas detruo de aŭ korpo aŭ animo.

Tiuj estas la kostoj kiujn ni pagas persone, sed ankaŭ estas mondokosto pagi por ĉi tiu laborado. Kune kun la mediokostoj, estas malsanecoj, vundoj kaj mortoj rilate al laborado: ĉiujare, ni mortigas homojn po miloj por vendi burgerojn kaj membrecojn de ekzercadejoj al la transvivantoj. La Usona Fako de Laboro raportis ke duoble da homoj suferis morto pro vundoj el laboro ol tiuj kiuj mortis ĉe la atakoj je 11an de septembro en Usono, kaj tiu ne inkluzivas la nombron de malsanecoj pro laboro. Precipe, pli multegekosta ol iu ajn kosto, estas la kosto de neniam lernanta kiel direkti niajn proprajn vivojn, neniam havanta la eblecon por respondi aŭ eĉ demandi kion ni farus kun nia tempo sur ĉi tiu mondo se ni havus la elekton. Ni neniam scios kion ni forlasis kiam ni nur akceptas mondon en kiu homoj estas tro okupataj, tro malriĉaj, aŭ tro rompataj por fari tion.

Kial laboras, se ĝi estas tiel multekosta? Ĉiu scias la respondon – neniel alia maniero ekzistas por akiri la rimedojn ke ni bezonas transvivi, aŭ eĉ partopreni en societo. La pli fruaj vivmanieroj kiuj permesis al ni vivi, estis detruataj – ili estis detruataj pro konkerantoj, vendistoj de sklavoj, kaj korporacioj kiuj ne restigis nek tribon, nek tradicion, nek ekosistemon funkciantajn. Spite propragando el kapitalistoj, liberaj homoj ne kuras fabrikejojn por salajroj magraj se si havas aliajn elektojn, eĉ ne por popularaj ŝuoj kaj programaroj.


Per laboranta kaj aĉetumanta kaj pagantaj fakturojn, ni ĉiuj helpas daŭrigi la kondiĉojn kiuj ebligas tiajn agadojn. Kapitalismo ekzistas ĉar ni inventas ĉiun ke ĝi enhavas: ĉiu de nia energio kaj lerteco en la merkato, ĉiu de niaj rimedoj ĉe la superbazaro kaj la borso, ĉiu de nia atento ĉe la amaskomunikilo. Pli precise, kapitalismo ekzistas ĉar niaj ĉiutage agadoj ja estas ĝi. Sed ĉu ni daŭras reprodukti se ni sentas ke ni havas alian elekton?

Vidu la Tutan Tradukprojekton

Vortserĉado - Monatoj kaj Tagoj

Vortserĉado: Monatoj kaj Tagoj - Trovu la vortojn!

Trovu aliajn vortserĉadajn ludojn

Laboro - Part 7

Laboro

Kapitalismo. Ekonomiko. Resistado.

Parto 7

AVERTO: ĉi tiu traduko estas nek ĝusta nek kompleta. Ĝi estas projekto por plibonigi mian esperanton. Se vi deziras korekti mian tradukon (originale angle) kontaktu min.

Vidu la Tutan Tradukprojekton

Laboro Kreas Riĉecon

Laboro ne simple kreas riĉecon kiam malriĉeco ekzistis antaŭe. Krome, dum gi riĉigas iun proprakoste de aliaj, laboro kreas malriĉecon ankaŭ, proporcie al profito.

Malriĉeco ne estas objektiva stato, sed interrilato produkata el malebena disdonado de rimedoj. En societoj kiuj homoj dividas ĉiun, malriĉeco ne ekzistas. Eble malabundeco, sed neniu suferas la malhonoraĵo de havanta nenion dum aliaj havas pli ol si povas eĉ uzi. Dum profitoj amasiĝas kaj la minimumo de riĉeco kiu necesas por havi influon en societo kreskas pli kaj pli, malriĉeco fariĝas pli kaj pli malforteca. Ĝi estas tipo de ekzilo – la plej kruela tipo de ekzilo, ĉar vi restas ĉe societo dum samtempe esceptate el ĝi. Vi povas nek partopreni nek fari ion malsame.


Laboro ne nur kreas malriĉecon kaj samtempe riĉecon – ĝi koncentras riĉecon por malmultaj homoj dum ĝi disvastigas malriĉecon por eĉ pli multaj homoj. Por ĉiu Bill Gates (Bil Gejts), miliardo de homoj devu vivi sub la limo de malriĉeco; por ĉiu Shell Oil (Ŝel Ojel), Nigerio devu ekzisti. Ju pli laboro, des pli profito kiun estas amasigata el nia laboro, kaj la pli malriĉa ni estas kontraŭ niaj ekspluatantoj.


Vidu la Tutan Tradukprojekton

Vortserĉado - Lingvoj

Vortserĉado: Lingvoj - Trovu la Vortojn!

Trovu aliajn vortserĉadajn ludojn

Laboro - Parto 6

Laboro

Kapitalismo. Ekonomiko. Resistado.

Parto 6

AVERTO: ĉi tiu traduko estas nek ĝusta nek kompleta. Ĝi estas projekto por plibonigi mian esperanton. Se vi deziras korekti mian tradukon (originale angle) kontaktu min.

Vidu la Tutan Tradukprojekton

Laboro Estas Produkta

Oni ne povas nei ke laboro estas produkta. Ni nur laboris dum miloj da jaroj sed ĝi ja ŝanĝis la tutan mondon.

Sed, kion ĝi produktas? Unu-uzaj manĝobastonetoj po miliardoj; tekokomputiloj kiuj malmoderniĝas post kelkaj jaroj. Kilometroj da rubejoj kaj tunoj da fluorklorkarbonhidrogenaĵoj. Fabrikejoj kiuj rustiĝas kiam la laborantujo fariĝas pli malmultekosta ie en la mondo. Rubujoj plenplenas de ekscesaj produktaĵoj dum milionoj suferas nutromankon; ĥirurgioj kaj kuracado kiuj la riĉuloj povas havi la rimedojn por aĉeti; romanoj kaj filizofiaj skoloj kaj artaj movadoj kiuj la plej parto de ni ne havas la tempon por partopreni dum ni vivas en societo kiu malmeritas dezirojn ol profitoj kaj bienaj rajtoj.
Kaj kie la rimedoj por tia produktado devenas? Kio okazas al la ekosistemoj kaj la komunumoj kiuj estas rabadataj kaj ekspluatataj? Se laboro estas produkta, ĝi estas eĉ pli detrua ol tio.

Laboro ne produktas produktaĵojn el nenio; ĝi ne estas magio. Pli ĝuste, ĝi prenas aĵojn el la biosfero – komuna fisko dividata por ĉiuj homoj – kaj faras ilin produktaĵoj movataj pro la logiko de la merkato. Laŭ la homoj kiuj vidas la mondon kiel bilancoj, ĉi tio estas pli bona, sed laŭ la cetere de ni, ne devu kredi tiajn homojn.

Kapitalistoj kaj socialistoj premisas ke laboro faras valoron. Laboristoj devu konsideri malsaman eblecon – ke laboro forkonsumas valoron. Tio estas la kialo ke la arbaroj kaj la polusaj glaĉeroj estas forkonsumataj kaj ankaŭ la horoj de niaj vivoj: la doloroj en niaj korpoj kiam ni alvenas hejmen similas al la difekto kiu okazas monde.

Kion ni devu produkti, se ne ĉi tia aĵo? Nu, kio pri feliĉeco mem? Ĉu ni imagas societon kiu la primara celo de nia agado estas por pli sperti vivon, esplori ĝiajn misterojn, ne nur por amasigi riĉecon aŭ venki la konkuron? Ĉu ni ankoraŭ produktas produktaĵojn en tia societo, jes ja, sed ne por konkurso aŭ profito. Festivaloj, festenoj, filozofio, romanco, kreaj penoj, infanzorgado, amikeco, aventuro – ĉu ni imagas ke ĉi tio estas la plej grava parto de niaj vivoj, ne nur vivebla dum niaj nelaborantaj tempoj.


Hodiaŭ, vivo estas malsama – nia koncepto de feliĉeco estas konstruata por sproni produktadon. Oni ne devas miri kial produktaĵoj puŝas nin pli malproksime el la mondo.

Vidu la Tutan Tradukprojekton

Vortserĉado - Korpopartoj

Vortserĉado: Korpopartoj - Trovu la vortojn!

Trovu aliajn vortserĉadajn ludojn

Laboro - Parto 5

Laboro

Kapitalismo. Ekonomiko. Resistado.

Parto 5

AVERTO: ĉi tiu traduko estas nek ĝusta nek kompleta. Ĝi estas projekto por plibonigi mian esperanton. Se vi deziras korekti mian tradukon (originale angle) kontaktu min.

Vidu la Tutan Tradukprojekton

Laboro Necesas

Nu, depende je kio oni signifas kiam oni uzas la vorton "laboro". Pensu pri kiom da homoj ĝuas ĝardenumadon, fiŝkaptadon, ĉarpentadon, kuiradon, kaj eĉ programadon nur por siaj amuzoj. Kio se tia agado povas provizi viajn bezonojn?

Dum centoj da jaroj, homoj asertis ke teknologia progreso baldaŭ liberigos homaron el la bezono por labori. Hodiaŭ ni havas kapablojn kiujn niaj prauloj eĉ ne povis imagi, sed tiuj antaŭdiroj ankoraŭ ne plenumiĝis. Usone, ni fakte laboras pli longajn horojn ol ni laboris jardekojn antaŭe – la malriĉuloj por supervivi, la riĉuloj por konkuri. Aliaj kiuj ne povas ĝui la libertempon kiun ĉi tiu teknologia progreso devus provizi, senespere serĉas por laboro. Malgraŭ la recesio kaj la bezono por aŭsteraj rimedoj, korporacioj anoncas pli grandajn profitojn ol iam ajn, la riĉuloj estas pli riĉaj ol iam ajn, kaj multege da aĵoj estas fabrikitaj por nur forĵeti sin. Sufiĉe da riĉeco ja ekzistas. Sed ĝi ne estas uzata por liberigi homaron.

Kia sistemo samtempe kreas abundon kaj malhelpas nin uzi ĝin efektive? La defendantoj de la libera merkato argumentas ke alternativo ne ekzistas – kaj dum societo estas organizata tiele, tiu alternativo ja ne ekzistas.

Sed unun fojon, antaŭ laborhoraroregistroj, ĉiu estis farita sen laboro. La natura mondo kiu provizis niajn bezonojn, tiam ne estis disigata kaj malŝatigata. Sciaro kaj lerteco ne estis la sola posedaĵo de permesilitaj spertuloj, kaptata de multekostaj institucioj; tempo ne estis apartigata laŭ produkta laboro kaj konsuma libertempo. Ni scias ĉi tion ĉar laboro estis kreita antaŭ nur miloj da jaroj, sed homoj ekzistis dum centmiloj da jaroj. Oni aŭdas ke tiam vivo estis "soleca, malriĉa, malfacila kaj mallonga" – sed tiu versio estas el la uloj kiuj detruis tian vivmanieron, ne la homoj kiuj vivas tiel.


Ni ne bezonas agi kiel antaŭe, aŭ se eĉ ni povas reveni – nur ke vivo ne bezonas esti same kiel nun. Se niaj prauloj povus vidi nin nun, si estus ekscitaj pro niaj eltrovaĵoj kaj timegaj pro aliaj, sed ili ja estus ŝokataj pro ni aplikas tiujn eltrovaĵojn. Ni konstruis ĉi tiun mondon per nia laboro, kaj sen iaj malhelpaĵoj, ni povas certe konstrui pli bonan mondon. Ĉi tio nesignifas ke ni bezonas forĵeti ĉiujn kiujn ni lernis. Ĉi tio nur signifas ke ni forĵetu ĉiujn kiujn ni lernis ke ne funkcias.

Vidu la Tutan Tradukprojekton

Usonanoj

Vortserĉado - Bestoj

Vortserĉado: Bestoj - Trovu la Vortojn!

Trovu aliajn vortserĉadajn ludojn

Laboro - Parto 4

Laboro

Kapitalismo. Ekonomiko. Resistado.

Parto 4

AVERTO: ĉi tiu traduko estas nek ĝusta nek kompleta. Ĝi estas projekto por plibonigi mian esperanton. Se vi deziras korekti mian tradukon (originale angle) kontaktu min.

Vidu la Tutan Tradukprojekton

La Mitologio de Laboro

Kio se neniu laboras? Sklavlaborejoj malpleniĝus kaj ĉenstabloj ĉesus tuj, almenaŭ la fabrikejoj kiuj faras aĵojn kiujn neniu farus memvole. Ĉagrenuloj, kiuj regas aliajn nur pro siaj riĉejoj kaj titoloj, bezonus lerni pli bonajn manierojn por interrelati kun aliaj. Trafikŝtopiĝoj ja ĉesus, ankaŭ oleaj disverŝoj. Papera mono kaj laboraj aliĝiloj estus uzata kiel alumeto dum homoj malfaras ŝanĝojn al interŝanĝado kaj komuneco. Herbo kaj floroj kreskus el fendaĵoj en la trotuaro, kiu finfine kreskus fruktarboj.

Kaj ni ĉiuj mortos pro malsateco. Sed ni ne povas manĝi la paperojn aŭ la analizojn de niaj rendimentoj ĉe laboro, ĉu ne? La aferoj kiuj ni kaj faras kaj fabrikas pro mono estas tute nekoncerna por nia travivado – kaj ankaŭ kio havas signifon por niaj vivoj.

Vidu la Tutan Tradukprojekton